به قلم: مصطفي جمالي پارسا، مديرعامل شركت ايران چوب بنياد مستضعفان
در عصر حاضر، صنعت ساختمان‌سازی به‌عنوان یکی از ارکان توسعه زیرساخت‌های هر کشور، نیازمند تحولاتی بنیادین برای پاسخگویی به چالش‌های نوین همچون بهره‌وری انرژی، کاهش هزینه‌ها، افزایش دوام و سازگاری با محیط‌زیست است. در این راستا، تولید مصالح ساختمانی دانش‌بنیان به‌عنوان راهکاری مؤثر در جهت ارتقای کیفیت ساخت‌وساز و دستیابی به استانداردهای جهانی، نقش حیاتی ایفا می‌کند.
تعريف مصالح ساختماني دانش‌بنيان
مصالح ساختمانی دانش‌بنیان به موادی اطلاق می‌شود که در فرآیند تولید آن‌ها از دستاوردهای علمی و فناورانه پیشرفته استفاده شده باشد. این مصالح می‌توانند شامل بتن‌های پربازده، شیشه‌های هوشمند، عایق‌های نوین حرارتی و صوتی، فولادهای مقاوم در برابر خوردگی، چوب‌های مهندسی‌شده و… باشند. ویژگی بارز این نوع مصالح، بهینه‌سازی در عملکرد، افزایش طول عمر و سازگاری بالا با محیط‌زیست است.
مزاياي استفاده از مصالح ساختماني دانش‌بنيان
افزايش بهره‌وري انرژي:
مصالح دانش‌بنیان همچون عایق‌های حرارتی نانو و شیشه‌های دوجداره هوشمند می‌توانند مصرف انرژی در ساختمان‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. این امر علاوه بر کاهش هزینه‌های انرژی، به کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای نیز کمک می‌کند.
دوام و مقاومت بالا:
مصالح پیشرفته مانند بتن‌های فوق‌مقاوم و فولادهای ضدخوردگی دارای استحکام بیشتری نسبت به مصالح سنتی هستند. این ویژگی، عمر مفید ساختمان‌ها را افزایش داده و نیاز به تعمیرات و نگهداری مداوم را کاهش می‌دهد.
سازگاري با محيط‌زيست:
تولید مصالح سبز و دوستدار محیط‌زیست، یکی از دستاوردهای مهم فناوری‌های نوین است. این مصالح از منابع تجدیدپذیر تولید می‌شوند و قابلیت بازیافت دارند، که این امر موجب کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.
كاهش وزن سازه:
مصالحی مانند چوب‌های مهندسی‌شده و پانل‌های کامپوزیتی علاوه بر مقاومت بالا، وزن سبکی دارند که این موضوع به کاهش بار مرده سازه و افزایش ایمنی در برابر زلزله کمک می‌کند.
افزايش سرعت اجرا:
استفاده از مصالح مدرن مانند پانل‌های پیش‌ساخته، سیستم‌های مدولار و مصالح ترکیبی می‌تواند سرعت ساخت پروژه‌های ساختمانی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد و زمان تحویل پروژه را کاهش دهد.
بهبود كيفيت زندگي:
مصالح دانش‌بنیان با فراهم کردن شرایط مطلوب حرارتی، صوتی و نوری در فضای داخلی ساختمان‌ها، نقش بسزایی در افزایش رفاه و آسایش ساکنان دارند.
چالش‌ها و الزامات توسعه مصالح دانش‌بنيان
اگرچه مزایای مصالح ساختمانی دانش‌بنیان غیرقابل انکار است، اما چالش‌هایی همچون هزینه‌های اولیه بالا، نیاز به دانش فنی تخصصی، و مقاومت در برابر تغییرات در صنعت سنتی ساختمان‌سازی، موانعی بر سر راه توسعه و گسترش آن‌ها ایجاد می‌کند.
برای غلبه بر این چالش‌ها، اقدامات زیر ضروری است:
حمایت‌های دولتی و سیاست‌گذاری هوشمندانه جهت ارائه تسهیلات مالی و کاهش هزینه‌های تحقیق و توسعه.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) به منظور بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته و تولید مصالح دانش‌بنیان داخلی.
افزایش آگاهی و آموزش نیروی انسانی در زمینه فناوری‌های نوین ساخت‌وساز.
تدوین استانداردها و مقررات جدید برای تشویق استفاده از مصالح پیشرفته در پروژه‌های عمرانی.
نتيجه‌گيري
توسعه و استفاده از مصالح ساختمانی دانش‌بنیان، راهکاری اجتناب‌ناپذیر برای پاسخ به نیازهای صنعت ساختمان در قرن ۲۱ است. این مصالح نه تنها می‌توانند کیفیت و ایمنی ساختمان‌ها را بهبود بخشند، بلکه نقش مهمی در حفظ منابع طبیعی، کاهش آلاینده‌ها و تحقق اهداف توسعه پایدار ایفا می‌کنند.
شركت ايران چوب بنياد مستضعفان، به‌عنوان یکی از پیشگامان عرصه تولید مصالح نوین ساختمانی در کشور، متعهد است با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، نقشی مؤثر در تحول صنعت ساختمان و توسعه پایدار ایفا کند.